Search
Close this search box.

Bolesti od kojih nas vakcine štite – Veliki kašalj (pertussis)

Veliki kašalj je zarazna bolest koju izaziva aerobna gram-negativna bakterija Bordetella pertussis. Ova bolest se prenosi kapljično, putem zraka. Posebno su osjetljiva djeca od 1. do 5. godine života.

Simptomi

Inkubacija traje obično 9-10 dana, ali se kreće u okvirima od 6 do 20 dana. Sama bolest ima nekoliko stadija. Prvi stadij je kataralni stadij (stadium catarrhale), koji traje 1-2 sedmice i nema posebne karakteristike: odlikuju ga simptomi slični gripu i prehladi, curenje nosa, kašalj i groznica. Međutim, nakon tog stadija nastupa stadij zacenjavanja (stadium convulsivum) u kojem se javljaju tipični napadi kašlja (paroksizmi), kada bolesnik, tokom kašlja i zacenivanja izbacuje jezik. Ovi napadi su učestaliji noću, a predstavljaju veliki napor za organizam, naročito za organizam djeteta. Nakon napada kašlja, udah je praćen visokim zvukom.


Kod male djece, do navršene prve godine, umjesto napada kašlja dolazi do prestanka disanja (apneje). Bolesnik, usljed napora i nedostatka kisika, može poplaviti. Napor kod kašljanja je tako velik da može da dođe i do oštećenja rebara, a bolesnik bude veoma iscrpljen napadima. Ova faza može trajati i 10 sedmica, a tipično 6 sedmica te negdje u literaturi veliki kašalj nazivaju i “kašljem od 100 dana”. Treća faza je faza oporavka (rekonvalescencije, stadium descrementi) u kojoj se simptomi povlače, napadi postaju rjeđi i slabiji. Ona se događa za 3-6 sedmica, ukoliko se upotrebljavaju antibiotici, a 6-10 sedmica ukoliko se pacijent ne tretira antibioticima.
Kod omladine bolest prati i vlažni kašalj te se nekad zamjenjuje sa običnim respiratornim oboljenjima kakva je prehlada. Kod vakcinisanih osoba bolest se može razviti, ali u mnogo blažem obliku, međutim, problem leži u činjenici da osobe koje imaju blage simptome mogu bakteriju prenijeti na nevakcinisane ili djelimično vakcinisane (oni koji nisu primili sve doze vakcine) osobe.

Komplikacije

Jedna od najčešćih komplikacija ove bolesti je upala pluća (15-20% slučajeva) te razni problemi koji mogu nastati usljed naprezanja organizma, kao što su krvarenje iz nosa, pojava bruha te prolaps rektuma i pneumotoraks.

Također, moguća i nerijetka komplikacija jesu i epileptični napadi (2-4% slučajeva) te encefalopatija (0.5% slučajeva). Smrtnost iznosi oko 1 na 100 slučajeva, a najčešće se, nažalost, radi o dojenčadi i sasvim maloj djeci.

Prevencija – vakcine

Prevencija velikog kašlja se sastoji u imunizaciji sa nekoliko doza vakcine. Prema kalendaru vakcinacije za 2021. godinu u FBiH, imunizacija se vrši tri puta (2., 4. i 6. mjesec starosti) kombiniranom vakcinom DTaP (difterija-tetanus-pertusis) nakon čega u 2. godini života slijedi još jedna vakcinacija DtaP.

3 doze pružaju 90% zaštitu. Međutim, vakcina protiv velikog kašlja ne pruža cjeloživotnu zaštitu. Ipak, premda ovu činjenicu protivnici vakcina žele iskoristiti kao argument da je vakcinacija nepotrebna i neefikasna, treba znati da je imunizacija male djece jedan od vodećih razloga smanjenja smrtnosti u toj populaciji. Procjenjuje se da je, zahvaljujući imunizaciji, 2008. spašeno preko pola miliona života. Dramatična redukcija od preko 90% je zabilježena u industrijaliziranim područjima nakon uvođenja vakcine.