U ljetnim mjesecima raste rizik od trovanja hranom. Neke od namirnica predstavljaju veći pa je prilikom njihovog čuvanja i pripreme potreban veći oprez!
Trovanje hranom (alimentarne toksikoinfekcije) obuhvaća sva oboljenja i stanja koja nastaju zbog uzimanja nezdrave, pokvarene ili otrovne hrane.
Zarazne bolesti koje se prenose hranom
Salmoneloze: Najčešći uzročnici trovanja hranom su salmonele, proširene su među životinjama koje čovjeku služe kao izvor hrane. Infekcija salmonelom sve je češća u razvijenom svijetu. Simptomi trovanja počinju 12 do 24 sata nakon uzimanja zagađene hrane i to naglo sa zimicom, povišenom temperaturom (38-40 ºC), glavoboljom, bolovima u trbuhu, proljevom i povraćanjem.
Stafilokokno trovanje hranom: Dva do tri sata nakon obroka trovanje počinje povraćanjem, koje prevladava nad proljevom uz grčeve u trbuhu. Bolesnici se osjećaju kao da imaju morsku bolest. Za razliku od salmoneloze, kod ovog oblika trovanja hranom tjelesna temperatura može biti samo neznatno povišena, a bolest traje 12 do 24 sata i prolazi dobro bez ikakvih komplikacija. Ova vrsta trovanja naročito je česta ljeti i obično je vezana uz konzumaciju sladoleda i kolača.
Klostridijalno trovanje: trovanje hranom uzrokovano bakterijama iz roda klostridija, liči na stafilokokno trovanje hranom. Uzročnik trovenje se prenosi mesom i mesnim prerađevinama. Toksin se nalazi u konzerviranoj hrani, a simptomi trovanja nastaju 12 do 36 sati nakon konzumiranja. Kod oboljelog nastaje zamućen vid ili dvoslike, suhoća usta, slabost mišića, pa i oduzetost. Ovo trovanje najčešće je povezano s konzumiranjem kućno priređenih suhomesnatih proizvoda. Zato se i nastaje u obliku manjih “kućnih” epidemija.
Meso, morska hrana, kuhana riža, tjestenina, mlijeko, sir i jaja su idealna sredina za razmnožavanje bakterija!!!
Trovanje jajima, odnosno hranom koja je pripremljena sa ovim sastojkom (majoneza, sladoled, kolači) najčešća je vrsta trovanja.
Pravilno postupanje sa lako kvarljivim namirnicama
Pravilno postupanje sa lako kvarljivim namirnicama
- Meso, perad, jaja i morske plodove treba temeljito kuhati.
- Prilikom kuhanja mesa obratiti pažnu na boju sokova koje meso ispušta. Sokovi treba da su bistri a ne ružičasti.
- Supe i variva zagrijavajte do ključanja tako da temperatura dostigne 700C
- Upotrebljavajte termometar kako biste provjerili da je hrana dostigla temperaturu od 700C
- Ne ostavljajte kuhanu hranu na sobnoj temperaturi duže od 2 sata.
- Posebnu pažnu obratite prilikom obrade velikih komada mesa, faširanog i rolovanog mesa.
Važno je imati na umu da se mikroorganizmi razmnožavaju veoma brzo u hrani koja je ostavljena na sobnoj temperaturi!!!
- Termički obrađenu hranu treba čuvati na temperaturi ispod 5°C i iznad 60°C, jer se tako rast mikroorganizama usporava i zaustavlja.
- Sve lako kvarljive namirnice pohraniti u frižider, odnosno sve zamrznute namirnice u zamrzivač
- Rashladni uređaji se ne smiju pretrpavati, radi bolje cirkulacije hladnog vazduha
- Termički obrađenu i sirovu hranu čuvati u zasebnim odjeljcima frižidera
- Prije skladištenja u frižider, termički obrađenu hranu potrebno je ohladiti i spremiti u frižider unutar 30 minuta od kuhanja, ili najduže od 1-2 sata
- Svježe meso čuvati na frižiderskoj temperaturi na najnižoj polici u posudi zatvorenoj poklopcem ili prekrivenoj folijom
Higijena ruku izuzetno je važna! Neophodno je pranje ruku prije početka, ali i tokom pripreme hrane.
- Prije upotrebe pribora za pripremu hrane obavezno ga operite (dezinfikujte, ukoliko je potrebno).
- Kuhinjske površine na kojima se priprema hrana kao i hranu zaštitite od insekata, glodara i drugih životinja.
- Prilikom pripreme hrane odvojite sirove namirnice od kuhane hrane. Sirovo meso i morske plodove odvojite od ostale hrane. Prilikom obrade sirove hrane koristite odvojeni pribor (noževi, daska za rezanje…)
Priprema u mikrovalnoj pećnici
Mikrovalna pećnica može nejednako kuhati hranu i ostaviti hladna područja gdje opasne bakterije mogu preživjeti. Provjerite je li hrana kuhana u mikrovalnoj pećnici cijelo vrijeme na sigurnoj temperaturi.
Pet ključnih stvari ka sigurnoj hrani (preumite poster, pdf) – ovdje
